جشن سال نوی چینی:
تاریخچه، باورها و سنت ها
جشن سال نوی چینی یا همون جشن بهار یکی از قدیمی ترین و مهم ترین جشن های چینی هاست که قدمتش به بیش از 4000 سال می رسه. این جشن از زمان های قدیم، وقتی مردم برای برداشت محصول خوب دعا می کردن و به ارواح نیاکانشون احترام می ذاشتن، برگزار می شده. یه افسانه قدیمی میگه که یه هیولای افسانه ای به اسم نیان (Nián) هر سال به روستاها حمله می کرد و مردم با آتش و صداهای بلند و رنگ قرمز اژدها رو می ترسوندن و فراری می دادن.
زمان شروع و طول جشن
جشن سال نوی چینی که به جشن بهار هم معروفه، هر سال بین 21 ژانویه تا 20 فوریه برگزار می شه و دقیق ترین زمان شروعش با تقویم قمری مشخص می شه. این تقویم که بر اساس چرخه های ماه بنا شده، باعث می شه تاریخ دقیق جشن ها هر سال تغییر کنه و همیشه ثابت نباشه. مراسم سال نو در مجموع 15 روز ادامه داره و با جشن فانوس که یکی از زیباترین بخش های این مراسمه، به پایان می رسه.
این جشن ها از شبی که به عنوان شام خانوادگی سال نو برگزار می شه آغاز می شن و تو هر روزش برنامه ها و آداب خاصی مثل دید و بازدید، هدیه دادن پاکت های قرمز و رقص های سنتی اجرا می شه. نکته جالب اینجاست که هر سال نو چینی به یکی از دوازده حیوان زودیاک چینی نسبت داده می شه که این حیوانات شامل موش، گاو، ببر، خرگوش، اژدها و … هستن. می گن این حیوانات نه تنها ویژگی های اون سال رو مشخص می کنن بلکه روی شخصیت و بخت افرادی که تو اون سال به دنیا میان هم تاثیر می ذارن.
باورها و عقاید
مردم چین باورهای خاصی در مورد سال نو دارن که به ریشه های فرهنگی و سنت هاشون برمی گرده. این ایام برای اون ها فرصتیه تا بدی ها و مشکلات سال گذشته رو پاک کنن و با حال خوب به استقبال سال جدید برن. اعتقاد دارن که تمیز کردن خونه و دور ریختن چیزهای کهنه نشونه ای از پاکسازی بدشانسی ها و دعوت خوش شانسی به خونه ست. علاوه بر این، سعی می کنن تو روزهای جشن سال نوی چینی، مثبت اندیش باشن و از هر گونه دعوا یا ناراحتی دوری کنن چون معتقدن کارهایی که تو این روزها انجام میدن روی بخت و اقبال کل سال تاثیر می ذاره. هدیه دادن پاکت های قرمز با پول به عنوان نشونه ای از آرزوی خوشبختی و رونق مالی هم یکی دیگه از رسوم رایج این جشن به حساب میاد.
سنت ها و مراسم سال نوی چینی
- نظافت خونه: یکی از رسم های مهم قبل از شروع سال نو اینه که خونه رو به طور کامل تمیز کنن تا بدشانسی های سال گذشته پاک بشه. این نظافت شامل شستن پنجره ها، جارو کشیدن زمین و دور ریختن وسایل کهنه و بلااستفاده ست. اما با شروع جشن ها جارو کردن و نظافت خونه ممنوع می شه، چون باور دارن ممکنه با این کار خوش شانسی ها و برکت سال نو از خونه بیرون بره.
- تزئینات: خیلی از خونه ها و خیابون ها رو با رنگ قرمز، فانوس های زیبا و نوارهای کاغذی که روشون شعارهای خوش یمن نوشته شده تزئین می کنن. رنگ قرمز در فرهنگ چینی نماد خوش شانسی، شادی و دور کردن ارواح بد هست. همچنین تصاویری از موجودات خوش یمن مثل اژدها و شیر هم برای تزئینات استفاده می شه که نماد قدرت و حفاظت هستن.
- هدیه دادن پاکت های قرمز (Hongbao): هدیه دادن پاکت های قرمز که داخلش پول قرار می دن یکی از زیباترین مراسم سال نوی چینی محسوب میشه. این پاکت ها معمولاً توسط بزرگترهای خانواده به بچه ها و جوان ترها داده می شه و نمادی از آرزوهای خوب، ثروت و برکت برای سال جدید محسوب می شه. عدد پولی که داخل این پاکت ها قرار می دن معمولاً خوش یمن و بدون اعداد فرد انتخاب می شه چون اعداد فرد نماد بدشانسی محسوب میشن. علاوه بر این، بعضی شرکت ها هم به کارکنانشون Hongbao می دن تا خوش یمنی و موفقیت شغلی در سال جدید رو برای اون ها به ارمغان بیارن.
غذاهای مخصوص سال نوی چینی
تو جشن سال نو غذاها نقش خیلی مهمی دارن و هر کدوم معنای خاصی دارن:
- پیراشکی (Dumplings): چون شکلش شبیه شمش های طلاست، نماد ثروت و رفاه به حساب می یاد.
- ماهی: خوردن ماهی یعنی این که همیشه چیزی اضافی برای آینده دارید.
- رشته فرنگی: به خاطر بلند بودنش نماد طول عمره.
- کیک برنج چسبناک (Nian Gao): نماد ارتقای جایگاه تو زندگیه.
رنگ ها و لباس های مخصوص
رنگ قرمز تو این جشن سال نوی چینی خیلی پرطرفداره چون نماد خوش شانسی و شادیه؛ و طلایی رنگ ثروت و رفاه محسوب می شه. معمولا همه لباس های جدید می پوشن که نشونه شروع تازه باشه و از رنگ های مشکی و سفید که برای عزاداریه، پرهیز می کنن.
- آتش بازی: آتش بازی یه بخش مهم این جشنه که برای دور کردن ارواح بد و جذب انرژی مثبت انجام می شه.
- رقص شیر و اژدها: رقص شیر و اژدها نماد قدرت و شجاعته و برای خوش شانسی اجرا می شه. این رقص های رنگارنگ معمولا تو خیابون ها اجرا می شن.
- جشن فانوس: جشن فانوس که روز پانزدهم برگزار می شه، پایان جشن ها و مراسم سال نوی چینی رو نشون می ده. مردم فانوس های زیبایی (معمولا به رنگ قرمز و طلایی) درست می کنن و تو خیابون ها، پارک ها، و خونه ها آویزون می کنن.
اهمیت خانواده و گردهمایی ها
جشن سال نوی چینی زمانی برای جمع شدن خانواده هاست. همه از هر جای دنیا پیش خانواده هاشون برمی گردن تا این جشن رو کنار هم باشن و مراسم سال نوی چینی و جشن فانوس رو ببینن. شام شب سال نو هم یه وعده غذایی خیلی مهمه که نشونه اتحاد و همبستگی خانواده ست.
نمادها و حیوانات زودیاک
زودیاک چینی(Chinese Zodiac) شامل 12 حیوان نمادینه که هر کدوم نماینده یک سال در چرخهای 12 ساله هستن. هر سال نو به یه حیوان زودیاک تعلق داره و هر حیوان خصوصیات خاص خودش رو داره. این حیوانات شامل موش، گاو، ببر، خرگوش، اژدها و … هستن. در فرهنگ چینی معتقدن که هر سالی که متولد بشید، شخصیت و بخت شما با اون حیوان ارتباط داره. هر سال یکی از این حیوانات به عنوان نماد سال انتخاب میشه و گفته میشه که هر کدوم ویژگیهای خاصی دارن که به اون سال منتقل میشه. مثلاً سال اژدها معمولاً به عنوان سالی پرانرژی و خوشیمن شناخته میشه، در حالی که سال گاو نشونه ثبات و سختکوشی محسوب میشه.
و در نهایت:
جشن سال نوی چینی فقط یه جشن ساده نیست؛ بلکه فرصتی برای شروعی تازه، تقویت روابط خانوادگی و سنت های قدیمی، و لذت بردن از مراسم سال نوی چینی محسوب میشه. از غذاهای خوشمزه گرفته تا رقص های رنگارنگ و آتش بازی، این جشن یه بخش مهم از فرهنگ و تاریخ چین و سنت های این کشوره.
نویسنده: زهرا بارانی