مارس
رسوم عید نوروز، از چهارشنبه سوری تا سیزده بدر
بعد از خونه تکونی و آماده شدن برای سال نو، کم کم نوبت عید نوروز و رسوم زیباش می رسه، همون آیین های قدیمی که حال وهوای عید رو خاص تر می کنن و زیباترین خاطرات ما رو از سالهای کودکی تا الان تشکیل میدن. از چهارشنبه سوری و چیدن سفره هفت سین گرفته تا دید و بازدیدهای عید نوروز و سیزده بدر، هرکدوم یه بخش مهم از نوروز هستن. امروز به معرفی آداب و رسوم عید نوروز پرداختیم:
1. چهارشنبه سوری
اولین جشن نوروزی چهارشنبه سوری نام داره. یه شب پر از شور و هیجان که در آخرین چهار شنبه سال برگزار می شه. مردم این شب رو با اجرای رسم های مختلف جشن می گیرن و خودشون رو برای سال جدید آماده می کنن.
- پریدن از روی آتش: یکی از معروف ترین رسم های این شب، روشن کردن آتیش و پریدن از رو آتیشه. همه به نوبت از رو آتیش میپرن و این جمله رو تکرار میکنن: “زردی من از تو، سرخی تو از من“. و در واقع از آتیش می خوان که در آستانه سال جدید مریضی و خستگی رو ازشون بگیره و به جاش شادی و سلامتی بده.
- قاشق زنی: یکی دیگه از رسم های قدیمی قاشق زنیه. جوان ها و کوچیکترها با چادر یا پارچه ای صورتشون رو می پوشوندن، یه کاسه و قاشق دستشون می گرفتن و می رفتن دم خونه ی همسایه ها. صاحبخونه هم تو کاسه هاشون آجیل و توت خشک و خوراکی میریخت.
گرچه این روزا ترقه بازی هم به چهارشنبه سوری اضافه شده، اما قدیما شب زنده داری و جمع شدن دور آتیش به صحبت و گفتگو و خنده مرسوم بود.
2. پنج شنبه آخر سال:
پنج شنبه آخر سال یکی از رسوم مهم قبل از عید نوروز محسوب میشه. مردم این روز به زیارت اهل قبول می رن، سر مزار عزیزانشون شمع روشن می کنن، گل و خیرات می برن و برای آرامش روحشون دعا می کنن. این رسم، نشونه ای از احترام به درگذشتگان و یادآوری پیوند خانواده ها در آستانه ی سال جدیده.
کسانی که دور از مزار عزیزانشون زندگی می کنن، تو این روز حلوا یا خرما خیرات می کنن و معتقد هستن که ثواب یا شادی چشیدن خوراکی ها، به روح رفتگانشون شادی و آرامش میده.
3. سال تحویل و عید نوروز
با نزدیک شدن شب عید، حال وهوای سال نو توی خونه ها کاملاً حس می شه. خریدهای آخر سال، آماده کردن لباس های نو، گردگیری نهایی، چیدن سفره هفت سین و بوی شیرینی و غذاهایی که از آشپزخونه بلند می شه، همگی نشونه های شروع یه سال تازه هستن. عید نوروز یکی از کهن ترین جشن های ساله که قرن هاست با آداب و رسوم خاص خودش برگزار می شه.
سفره هفت سین؛ نشونه ای از برکت و خوش یمنی
یکی از مهم ترین بخش های عید نوروز چیدن سفره هفت سینه که از چند روز قبل آماده می شه. هر کدوم از اجزای این سفره معنی خاصی دارن:
- سیب نماد سلامتی
- سنجد نماد عشق و پیوند خانوادگی
- سبزه نشونه ی سرسبزی و زندگی
- سمنو سمبل قدرت و برکت
- سیر برای سلامتی و دفع بلا
- سرکه نشونه ی صبر و بردباری
- سکه نماد رزق و روزی
در کنار این ها، خیلی از خانواده ها قرآن، دیوان حافظ، آینه، شمع، تخم مرغ های رنگی، ماهی قرمز و شیرینی نوروزی هم روی سفره هفت سین می ذارن تا برکت و شادی رو توی خونه شون بیارن. لحظه ی سال تحویل، همه دور سفره جمع می شن، دعا می خونن و برای سال جدید آرزوهای خوب می کنن.
غذاهای شب عید و روز عید نوروز
شب عید معمولاً با یه غذای سنتی خاص همراهه. توی خیلی از خونه ها، سبزی پلو با ماهی سرو می شه که نشونه ی سرزندگی و شادابی توی سال جدیده. بعضی ها هم رشته پلو درست می کنن که قدیمی ها معتقد بودن باعث می شه توی سال جدید کارهاشون “رشته ی خودش رو پیدا کنه” و مسیرشون مشخص بشه.
روز عید پر از شیرینی، آجیل و میوه های تازه ست. خیلی ها صبح عید رو با خوردن حلوا، کاچی یا سمنو شروع می کنن که یه غذای مقوی و خوشمزه مخصوص نوروزه.
4. دید و بازدیدهای نوروزی؛ و عیدی گرفتن!
از لحظه ای که سال تحویل می شه و اعضای خونواده به همدیگه تبریک سال نو میگن، درست بعد از ” عید نوروز مبارک ” های تو پیامک ها و تلفن ها، دید و بازدیدهای عید شروع میشن. طبق یه رسم قدیمی، کوچیک ترها اول به دیدن بزرگ ترهای فامیل میرن، سال نو رو تبریک میگن و عیدی میگیرن. بزرگ ترها هم با آجیل و شیرینی نوروزی ازشون پذیرایی میکنن.
این دید و بازدیدها تا روز سیزده بدر ادامه داره و باعث تازه شدن روابط خانوادگی و دوستانه میشه. هر خونه ای که بری، سفره ی رنگارنگی از شیرینی، آجیل، میوه و چای منتظرته و تا وقتی یه چیزی نخوری، اجازه ی رفتن نداری! عید نوروز فقط یه جشن نیست، یه فرصت برای دوباره کنار هم بودن و شروعی تازه برای همه ست.
5. سیزده بدر؛ جشن طبیعت و پایان نوروز
سیزده بدر آخرین روز جشن های نوروزیه که مردم از صبح زود به دل طبیعت می رن تا با شادی و نشاط، سال جدید رو ادامه بدن. این روز یه جورایی خداحافظی با تعطیلات نوروز محسوب می شه، جایی که خانواده ها و دوستان دور هم جمع می شن، غذاهای خوشمزه می خورن، بازی می کنن و از هوای بهاری لذت می برن.
رسم و رسوم سیزده بدر
بیرون رفتن از خونه مهم ترین رسم این روزه. همه به باغ، پارک، دشت و کنار رودخونه ها می رن و روز رو در دل طبیعت می گذرونن. یکی از معروف ترین سنت های سیزده بدر، گره زدن سبزه ست. جوون ترها سبزه سفره هفت سین رو گره می زنن و آرزو می کنن که توی سال جدید بخت و اقبالشون باز بشه! بعد هم سبزه ها رو توی آب جاری میندازن، چون معتقدن که باید این نشونه زندگی رو به طبیعت برگردوند.
بازی و تفریح بخش جدانشدنی سیزده بدره. از تاب بازی و طناب بازی گرفته تا وسطی، هفت سنگ، بادبادک بازی و کارت بازی، همه دنبال یه سرگرمی هیجان انگیزن. قدیما حتی اسب سواری و تیراندازی هم جزو تفریحات این روز بود!
غذاهای سیزده بدر؛ از کباب تا آش رشته
غذا تو این روز نقش مهمی داره! خانواده ها از روز قبل گوشت و لوازم کباب رو آماده می کنن تا تو طبیعت آتیش روشن کنن و کنار هم کباب بزنن. آش رشته هم یکی از غذاهای پرطرفدار سیزده بدره که خیلی ها از صبح زود بار میذارن و کنار طبیعت نوش جان میکنن. بعضی ها هم غذاهای دیگه ای مثل کوکو سبزی، دلمه، باقالی پلو با مرغ یا ماهی، و حتی دیزی با خودشون میارن تا یه ناهار حسابی داشته باشن.
پایان تعطیلات و بازگشت به زندگی عادی
وقتی آفتاب کم کم غروب می کنه، همه وسایلشون رو جمع میکنن و آماده برگشت به خونه میشن. تعطیلات نوروزی به آخر میرسه و از فرداش زندگی عادی دوباره شروع میشه، اما خاطرات خوش این روز و لحظاتی که کنار خانواده و دوستان سپری شده، تا سالها تو ذهن همه می مونه. ما هم سال خوبی براتون آرزو می کنیم و از طرف همگی ما در گروه تواضع میگیم: نوروز باستانی فرخنده باد !
نویسنده: زهرا بارانی