نوامبر
چرا ماه های نوامبر و دسامبر جشن های زمستانی و مناسبت زیاده؟
حتما دقت کردین که تو سراسر دنیا و تو فرهنگ های مختلف، ماه های نوامبر و دسامبر پر از جشن های زمستانی مختلفه. از روز شکرگزاری و کریسمس و شب یلدا گرفته، تا جشن هایی مثل هانوکا و دیوالی و… اما واقعا قضیه از چه قراره؟ ملت ها و فرهنگ ها که با هم خیلی متفاوتن! مرزهای جغرافیایی و آداب و رسوم هم که گاهی زمین تا آسمون با هم فرق دارن. پس چیه قضیه؟!
درواقع ریشه های این موضوع تو کشاورزی، نجوم، فرهنگ و مذهب مناطق مختلفه. بریم این ریشه ها رو بررسی کنیم ببینیم چی دستگیرمون میشه و چه ارتباطی میتونیم پیدا کنیم که باعث میشه این وقت سال تو تمام دنیا جشن های زمستانی مختلف بر پا بشه:
چرخه های کشاورزی
اواخر پاییز، پایان فصل کشاورزی و برداشت نهایی محصولاته. کشاورزا بعد از مدت ها کار و تلاش از ابتدای سال و رسیدن وقت برداشت سری دوم از کشت سالانه، هرچی تو این مدت کاشتن رو حالا برداشت میکنن و حاصل زحمت چند ماه رو جمع آوری میکنن. فراوانی محصول، رسیدن کارها به نتیجه نهایی، و آسایشی که بعد از مدت های طولانی کار سخت در انتظار مردمه، جشن و شادی رو میطلبه! در نتیجه این فصل از سال بخشی از جشن ها در سراسر دنیا جشن های برداشت محصول هستن.
این وقت از سال مردم میتونستن زمستون رو تو خونه ها با خیال راحت از تموم شدن کار سخت بگذرونن و مدتی رو به فعالیت های توی خونه و استفاده از محصولات تابستونی بگذرونن. جشن های زمستانی برداشت محصول در تاریخ کشور ما هم رایج بودن و هنوز هم در بسیاری از مناطق برگزار میشن.
اومدن زمستون و نجوم
با اومدن زمستون، روزها به شدت کوتاه و شب ها بسیار طولانی میشن. توی بسیاری از فرهنگ ها، طولانی ترین شب ها رو بیدار میمونن تا طلوع دوباره خورشید و غلبه نور بر تاریکی رو جشن بگیرن. وقتشه که از شب یلدا حرف بزنیم. شبی که بلندترین شب ساله و خانواده ها رو دور هم جمع میکنه تا به رنگ خورشید، خوراکی و میوه های سرخ رنگ بخورن، سرخ بپوشن و سرخ بنوشن؛ حافظ بخونن و پیروزی میترا، خدای خورشید رو جشن بگیرن.
در واقع غلبه نور بر تاریکی، نه فقط در فرهنگ ما، که در بسیاری از نقاط دنیا جشن گرفته میشه. تو شب های طولانی زمستون با نبود امکانات و کوتاه شدن روزها، مردم یواش یواش به فکر می افتادن که نکنه تاریکی موندگار شه و قصد رفتن نداشته باشه!
و چون نور و گرما به معنی زندگی بود، یواش یواش سنت هایی به وجود میاومد که مردم بتونن دور هم خورشید رو تشویق کنن به طولانی تر کردن روزها، با استفاده از نمادهای روز و روشنی و زندگی. این شد که جشن های زمستانی مثل یلدا به وجود اومد و سالیان سال سنت های شیرین و زیبا بین مردم موندگار شد.
جشن های مذهبی
در بسیاری از کشورهای دنیا شب میلاد مسیح رو در 25 دسامبر جشن میگیرن. کریسمس شاید امروزه جزو جشنهای مذهبی محسوب نشه و بیشتر دور هم جمع شدن آدما، هدیه دادن و شادی باشه، اما ریشههای مذهبی داره. همینطور جشن هانوکا یا جشن نور که یهودیان اون رو تقریبا همزمان با کریسمس جشن میگیرن. روز شکرگزاری در چهارم نوامبر، شب سال نو در 31 دسامبر و روز سال نو در 1 ژانویه جشن گرفته میشه. هندیها هم یه جشن 5 روزه نور دارن که اسمش دیوالی هست و با جشن هانوکا متفاوته، و البته بر اساس تقویم قمری جشن گرفته میشه. جشنهای مذهبی در کشور ما هم به دلیل تبعیت از تاریخ قمری هر سال در روزهای متفاوتی برگزار میشن.
گرچه همزمان شدن جشنهای مذهبی با جشن های زمستانی اتفاقی بوده، اما همین خودش دلیلی شده تا زمستونا رو در سرتاسر دنیا پر از جشن و چراغونی و جنب و جوش ببینیم.
پایان و آغاز
سال نو در بسیاری از کشورها تو همین روزها جشن گرفته میشه. لازمه پایان یک سال و شروع سال جدید، مروری رو گذشته و نگاهی به آینده ست. همه جای دنیا معمولا آغاز سال نو رو با جشن و شادی همراه می کنن. در کشور ما هم گرچه سال نو رو در دسامبر یا نوامبر جشن نمی گیریم، اما برای پایان سال و ورود به سال جدید جشن و شادی و شور برپاست. پس بخشی از جشن های زمستانی هم مربوط به این موضوع میشه.
نیازهای اجتماعی و روانی
تو نیم کره شمالی که هوا خیلی سرد و روزها کوتاه میشن، برای تقویت روابط جمعی و جایگزین کردن گرمایی که از هوا رفته، با گرمای هم نشینی و دوستی، جشن ها تو این دوره از سال بیشتر میشه. مردم دور هم جمع میشن و با نوشیدن و مصرف غذاهای مختلف، شب های طولانی رو برای خودشون و دیگران کوتاه تر میکنن. به همین خاطر بخشی از جشن های زمستانی از سنت ساده شبنشینی میاد!
ادغام فرهنگ ها
همه جای دنیا مردم تحت تاثیر آداب و رسوم همدیگه قرار می گیرن و بسیاری از جشن ها و رسوم با هم تلفیق میشن. برای مثال مورخان معتقدن که جشن گرفتن کریسمس تو 25 دسامبر ممکنه تحت تاثیر جشن “سترن” یا خدای زحل در روم باستان باشه! ما در کشورمون در طول قرن ها با فرهنگ ها و امپراطوری های همسایه در تعامل بودیم و اقلیت مسیحی در کشورمون کریسمس رو جشن میگیرن و همیشه با فرهنگ و رسومشون آشنا بودیم. حالا تو سال های اخیر، جشن گرفتن کریسمس داره مرسوم میشه و این فصل از سال یواش یواش درخت های تزیین شده رو خصوصا تو فروشگاه ها و مراکز عمومی میشه دید.
از طرفی ما هم با معرفی فرهنگ و رسوم خودمون مردم کشورهای دیگه رو میتونیم با شب یلدا و جشن های زمستانی کشورمون آشنا کنیم.
شب های طولانی پاییز و زمستون رو هیچی مثل گرمای هم نشینی و همصحبتی آدمها نمیتونه دلپذیر کنه. از هر فرهنگ و سنتی که هستیم، میتونیم تو جشن های زمستانی مختلف شرکت کنیم و پاییز و زمستون رو با آشنایی با سنت های سراسر دنیا بگذرونیم.
نویسنده: زهرا بارانی
